Achtergrond en technische informatie

Gloeilamp & halogeen

Letti Lighting informeert...

LED vs historische lampen

Gloeidraad en halogeen verlichting

We zijn ze bijna vergeten… de gloeilampen! De eerste stap naar elektrische verlichting. Nu bijna uitgestorven in de woonkamer. Na meerdere pogingen met verschillende materialen werd in 1910 de gloeilamp gemaakt zoals wij die heden ten dage kennen: met gloeidraden van wolfraam.

De gloeilamp werkt door het laten opgloeien van de gloeidraden van wolfraam in een neutraal gas welke zich in een afgesloten glazen ballon bevind. Dit gebeurt simpelweg door er een elektrische stroom doorheen te sturen. Er wordt voor de gloeidraden gebruik gemaakt van het metaal wolfraam omdat dit een metaal is met een zeer hoog smeltpunt, en derhalve kan de gloeidraad op een hoge temperatuur worden gebruikt. Dit komt ten goede aan de lichtopbrengst. Hoe hoger de temperatuur hoe witter en feller het licht.

De glazen ballon die de gloeidraden afschermt voor de omgeving bevat zeer weinig zuurstof, dit om te voorkomen dat de gloeidraden gaan reageren, ofwel: verbranden. Vroeger werd dit bereikt door de glazen ballon vacuüm te trekken, maar later werd deze gevuld met edelgas: dit gas reageert niet of nauwelijks waardoor de gloeidraden niet kunnen verbranden.

Halogeenlamp

In wezen is de halogeenlamp ook een gloeilamp: ook deze lamp heeft een met gas gevulde ballon met daarin een gloeidraad. Het grootste verschil met een normale gloeilamp is de bedrijfstemperatuur: de halogeenlamp wordt veel warmer waardoor de lamp een andere lichtkleur uitstraalt. Waar de gloeilamp relatief veel (voor mensen onzichtbaar) infrarood licht uitstraalt, heeft halogeenlicht een meer witte lichtkleur. Doordat er op deze manier meer ‘bruikbaar’ licht wordt gegenereerd, heeft de halogeenlamp een beter rendement: ruwweg zo’n 3 keer beter dan de gloeilamp.

De werking van de halogeenlamp is iets gecompliceerder dan die van de normale gloeilamp: ook in de halogeenlamp is er een gloeidraad, maar doordat de bedrijfstemperatuur veel hoger is dan die van de gloeilamp, zou dit de levensduur ernstig bekorten. De lamp beschikt echter over een ‘zelfreparerend’ systeem. De gloeidraad zal door de hoge temperatuur langzaam verdampen; deze materie slaat neer op de koudere delen van de lamp. Dit reageert echter met het halogeen in de lamp, en wordt in de hete delen van de lamp (de gloeidraad) weer ontleed in metaal en halogeen. Hierdoor ‘groeit’ de gloedraad als het ware weer aan, waardoor de levensduur wordt verlengd.

Rendement en levensduur

Het rendement van de gloeilamp is slecht te noemen, zeker vergeleken met de alternatieven die er zijn. De gloeilamp heeft een rendement van rond de 5%, wat wil zeggen dat slechts 5% van de toegevoerde energie (in de vorm van elektriciteit) wordt omgezet in licht; de rest verdwijnt in de vorm van warmte.

Ter vergelijking: een spaarlamp heeft al snel een rendement van 40%, die van TL-verlichting hangt rond de 65%.

De levensduur van normale gloeilampen is zo’n 1.000 branduren; halogeenlampen gaan gemiddeld zo’n 2.000 uur mee.

Toepassingen

Gloeilampen worden nog steeds veel gebruikt in spots, bijvoorbeeld in theaters, of in ruimtes waar het licht slechts korte tijd aan staat, zoals op toiletten, bergruimte, etc. Gezien de ontwikkelingen op milieugebied en de reguleringen die daarmee samenhangen, zal de gloeilamp echter zijn langste tijd hebben gehad.

vanwege het lage rendement en dus zijn milieu-onvriendelijkheid zal deze over niet al te lange tijd niet meer verkocht mogen worden. In de herfst van 2009 is de verkoop van 100 Watt gloeilampen verboden en vanaf 2012 zal een totaal verbod voor gloeilampen gelden. Het meest voor de hand liggende alternatief voor de gloeilamp is de spaarlamp.

Halogeenverlichting zal voorlopig nog wel gebruikt worden, en dan met name in spots, waar men een sterke bundel gericht licht nodig heeft, en in de sfeerverlichting, waar de lichtkleur van halogeenverlichting doorgaans als ‘gezelliger’ wordt gezien dan dat van spaarlampen.

Momenteel wordt het marktaandeel van de halogeenlamp echter ‘bedreigt’ door LED-verlichting, die veel energiezuiniger is.

Letti-Lighting gebruikt alleen maar LED-verlichting.

Mocht je vragen hebben of meer informatie willen?
Laat het ons gerust weten!

informeert!

Over LED, de technologie, mogelijkheden en aanverwante zaken is heel veel te vertellen. Voor wie meer wil weten presenteren wij onderstaande kennis-pagina’s onder de noemer: Letti Lighting informeert!